Vướng mắc trong việc áp dụng tình tiết định khung tội “Giết người” với lỗi cố ý gián tiếp

Từ thực tiễn thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra các vụ án hình sự về trật tự xã hội, đã gặp một số khó khăn, vướng mắc trong việc xác định tình tiết định khung của tội “Giết người” trong vụ án giăng điện bẫy chuột làm chết một người và bị thương một người, xin trao đổi cùng bạn đọc.

Nội dung vụ án như sau: Do 02 ha đất lúa của gia đình mới được gieo xạ bị chuột cắn phá nên ông Nguyễn Văn A đã đóng các cọc tre nhỏ dọc theo bờ ruộng lúa giáp ranh với bờ ao rồi buộc 02 đoạn dây thép loại 01mm, mỗi đoạn dài 46,7m lên các cọc tre cho hai dây chạy song song và cách mặt đất khoảng 05-15cm theo bờ ruộng. Sau đó, ông A sử dụng 02 dây điện bọc vỏ nhựa dài 8,6m, một đầu dây đấu nối vào 02 dây thép, đầu còn lại đấu nối trực tiếp với dây điện 220V mà ông đã kéo từ nhà ra ao để thắp sáng trước đó. Vào khoảng 19h hàng ngày, ông A cắm điện 220V từ nhà vào dây dẫn điện ra ao để cho điện dẫn vào dây thép nêu trên nhằm mục đích bẫy chuột. Khi làm bẫy chuột ông A không đặt biển cảnh báo, không thông báo cho chính quyền địa phương và nhân dân biết.

Đến khoảng 21h30' một ngày, anh Ngô Văn B và anh Ngô Văn C đi đánh cá bằng kích điện đến bờ ruộng lúa nhà ông A thì bị vướng vào dây điện bẫy chuột, bị điện giật dẫn đến anh B tử vong, anh C bị thương. Kết quả giám định xác định anh C bị tổn thương cơ thể với tỷ lệ 25%.

Các cơ quan tố tụng xác định hành vi của Nguyễn Văn A cấu thành tội “Giết người” quy định tại Điều 123 Bộ luật hình sự. Tuy nhiên quá trình giải quyết vụ án có nhiều quan điểm khác nhau về việc xác định tình tiết định khung, cụ thể:

- Quan điểm thứ nhất: Nguyễn Văn A phạm vào tội “Giết người” với tình tiết định khung “Giết 02 người trở lên” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 123 Bộ luật hình sự. Do hành vi của A đã tác động đến cả anh B (tử vong) và anh C (được phát hiện, cấp cứu kịp thời).

Tác giả không thống nhất quan điểm này do lỗi của A là lỗi cố ý gián tiếp (không mong muốn nhưng có ý thức để mặc hậu quả xảy ra), xử lý theo hậu quả xảy ra, do đó trong trường hợp này chỉ có anh B tử vong nên không thể áp dụng tình tiết “Giết 02 người trở lên”.

- Quan điểm thứ hai: Nguyễn Văn A phạm vào tội “Giết người” với tình tiết định khung “bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người” quy định tại điểm l khoản 1 Điều 123 Bộ luật hình sự do hành vi của Nguyễn Văn A đã gây nguy hại cho nhiều người và thực tế có thể làm chết nhiều người.

Tác giả cũng không đồng tình quan điểm này do theo quan điểm của tác giả, “phương pháp” ở đây là cách thức để thực hiện hành vi một cách cố ý trực tiếp, không áp dụng đối với lỗi cố ý gián tiếp.

- Quan điểm thứ ba: Nguyễn Văn A phạm vào tội “Giết người” và “Cố ý gây thương tích” quy định tại khoản 2 Điều 123 và khoản 2 Điều 134 Bộ luật hình sự. Do hành vi của A đã làm chết một người và gây thương tích đối với người còn lại với tỷ lệ tổn thương 25%.

Tác giả cũng không đồng tình quan điểm này, mặc dù với lỗi cố ý gián tiếp thì thỏa mãn, tuy nhiên xét thấy, Nguyễn Văn A chỉ có một hành vi duy nhất nên việc xử lý về hai tội danh là không thỏa đáng.

- Quan điểm thứ tư: Nguyễn Văn A phạm vào tội “Giết người” quy định tại khoản 2 Điều 123. Đây cũng là quan điểm của tác giả do xét thấy Nguyễn Văn A chỉ thực hiện một hành vi và không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 123 Bộ luật hình sự. Tuy nhiên khi buộc A theo quan điểm này thì phát sinh vướng mắc khi xem xét tư cách tố tụng của Ngô Văn C (người bị hại hay người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan).

Tác giả kiến nghị xây dựng án lệ theo hướng: Đối với trường hợp giết người trong hành vi giăng điện bẫy chuột gây tử vong cho một người và một hoặc nhiều người khác bị thương chỉ xử lý theo quy định tại khoản 2 Điều 123 Bộ luật hình sự./.

Duy Thi