Từ  một vụ việc cụ thể:

Lại Khắc V (sinh năm 1987, ở thôn Lạc Trung, xã Yên Trung, huyện Yên Định) bị kết án 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách là 24 tháng, tính từ ngày tuyên án sơ thẩm, về tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”, theo Bản án số 25/2022/HS-ST ngày 29/8/2022 của Tòa án nhân dân huyện Đông Sơn, Thanh Hóa.

- Ngày 02/8/2023, UBND xã Yên Trung, huyện Yên Định lập Báo cáo rà soát, đề nghị miễn, giảm thời hạn chấp hành án hình sự tại cộng đồng đối với Lại Khắc V.

- Ngày 11/8/2023, Cơ quan THAHS Công an huyện Yên Định có Văn bản số 24/ĐN-CQTHAHS đề nghị rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo Lại Khắc V.

- Ngày 15/8/2023, Tòa án nhân dân huyện Yên Định vào sổ thụ lý số 24/2023, thụ lý hồ sơ đề nghị rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo Lại Khắc V.

- Ngày 22/8/2023, Tòa án nhân dân huyện Yên Định mở phiên họp xét rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo Lại Khắc V và ra Quyết định số 01/2023/THAHS-QĐ, ngày 22/8/2023, không chấp nhận rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo Lại Khắc V. Lý do: “Tính đến ngày mở phiên họp, người được hưởng án treo mới chấp hành được 11 tháng 24 ngày (chưa chấp hành được ½ thời gian thử thách đã tuyên) theo quy định tại khoản 4 Điều 65 BLHS và khoản 1 Điều 89 Luật THAHS thì người được hưởng án treo không đủ điều kiện để rút ngắn thời gian thử thách. Do đó, đề nghị rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo của Cơ quan THAHS Công an huyện Yên Định là không có căn cứ nên không được chấp nhận”.

Qua công tác kiểm sát, nhận thấy Quyết định của Tòa án nhân dân huyện Yên Định là hoàn toàn có căn cứ, đúng quy định tại khoản 4 Điều 65 Bộ luật hình sự năm 2015, (sửa đổi, bổ sung năm 2017), các điều 21, 89 và 90 Luật THAHS năm 2019.

Về phía Cơ quan THAHS Công an huyện Yên Định thì cho rằng: Ủy ban nhân dân xã Yên Trung, huyện Yên Định và đơn vị đã thực hiện việc rà soát, lập hồ sơ và có văn bản đề nghị giảm thời hạn chấp hành án đối với Lại Khắc V- là người có đủ điều kiện gửi đến Tòa án nhân dân huyện Yên Định đúng theo Hướng dẫn số 06/HD-CQQLTHAHS(C11), ngày 11/01/2022, của Cơ quan Quản lý THAHS Bộ Công an về việc thực hiện giảm, miễn thời hạn chấp hành án hình sự tại cộng đồng.

Cụ thể, tại điểm 1, điểm 2.b, điểm 3.b và điểm 4.a Mục I của Hướng dẫn số 06 hướng dẫn như sau:

 “Mỗi năm thực hiện 03 đợt rà soát, đề nghị giảm, miễn thời hạn chấp hành án với mốc thời gian(để tính thời gian đã chấp hành án, thời gian còn lại) như sau: Dịp Tết Nguyên đán (đợt 1) tính đến ngày 31/01; Dịp lễ 30/4 (đợt 2) tính đến ngày 30/4 và dịp lễ 02/9 (đợt 3), tính đến ngày 31/8.” và “Về quy định thời gian: “đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách”…: Thời gian đã chấp hành được tính từ ngày bắt đầu chấp hành án (tùy theo từng hình phạt) đến ngày mốc tính thời gian rà soát (theo từng đợt)” .

Hướng dẫn trên chưa phù hợp với quy định về điều kiện, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo quy định tại khoản 4 Điều 65 Bộ luật hình sự năm 2015, (sửa đổi, bổ sung năm 2017); điểm a, khoản 1 Điều 89, điểm a, khoản 1 Điều 102,  Luật Thi hành án hình sự năm 2019.

Đối với trường hợp nêu trên, Ủy ban nhân dân xã Yên Trung và Cơ quan THAHS Công an huyện Yên Định căn cứ hướng dẫn tại điểm 1, Mục I Hướng dẫn số 06/HD-CQQLTHAHS(C11) để rà soát, đề nghị, vì theo hướng dẫn cách tính thời gian đã chấp hành án, thời gian còn lại (đợt 3), tính đến ngày 31/8. Nếu tính đến ngày 31/8/2023 thì Lại Khắc V đã chấp hành được 12 tháng (tức chấp hành được ½ thời gian thử thách đã tuyên) đủ điều kiện để xét giảm thời gian thử thách, nhưng tính đến ngày 22/8/2023, (là ngày Tòa án nhân dân huyện Yên Định mở phiên họp xét rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hướng án treo) thì Lại Khắc V mới chấp chỉ hành được 11 tháng 24 ngày (tức chưa chấp hành được ½ thời gian thử thách đã tuyên) nên chưa đủ điều kiện xét giảm thời gian thử thách.

Vì ngày 11/8/2023, Cơ quan THAHS Công an huyện Yên Định có văn bản đề nghị nên ngày 22/8/2023, Tòa án nhân dân huyện Yên Định phải mở phiên họp xét rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hướng án treo Lại Khắc Vinh, theo đúng quy định tại khoản 4, Điều 90 Luật Thi hành án hình sự: “Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị rút ngắn thời gian thử thách, Chánh án Tòa án nhân dân cấp huyện thành lập Hội đồng và tổ chức phiên họp để xét, quyết định rút ngắn thời gian thử thách”. Do đó, Tòa án nhân dân huyện Yên Định không thể đợi đến ngày 31/8/2023 (là ngày bị án Lại Khắc V mới chấp hành được ½ thời gian thử thách- theo Hướng dẫn số 06/HD-CQQLTHAHS(C11), để tổ chức phiên họp để xét, quyết định rút ngắn thời gian thử thách.

Vì vậy, mặc dù Ủy ban nhân dân xã Yên Trung và Cơ quan THAHS Công an huyện Yên Định đã thực hiện việc rà soát, lập hồ sơ đề nghị rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo đúng theo Hướng dẫn số 06/HD-CQQLTHAHS(C11), ngày 11/01/2022, của Cơ quan Quản lý THAHS Bộ Công an nhưng lại không được chấp nhận.

Kiến nghị, đề xuất:

Để tránh tình trạng Ủy ban nhân dân xã rà soát, đề nghị; Cơ quan THAHS Công an huyện lập hồ sơ, có văn bản đề nghị Tòa án nhân dân cấp huyện giảm, miễn thời hạn chấp hành án hình sự tại cộng đồng nói chung, đề nghị rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo nói riêng nhưng không được Tòa án nhân dân cấp huyện chấp nhận, đề nghị Bộ Công an cần sửa, đổi bổ sung hướng dẫn tại điểm 1 và điểm 2.b, Mục I của Hướng dẫn số 06/HD-CQQLTHAHS(C11) ngày 11/01/2022, của Cơ quan Quản lý THAHS Bộ Công an theo hướng như sau:

+ “1. Tổ chức rà soát, đề nghị giảm, miễn thời hạn chấp hành án

Mỗi năm thực hiện 03 đợt rà soát, đề nghị giảm, miễn thời hạn chấp hành án với mốc thời gian (để tính thời gian đã chấp hành án, thời gian còn lại) như sau: Dịp Tết Nguyên đán (đợt 1) tính đến ngày 05/01; Dịp lễ 30/4 (đợt 2) tính đến ngày 05/4 và dịp lễ 02/9 (đợt 3), tính đến ngày 05/8.”.

+ “2. Căn cứ rà soát, đề nghị giảm, miễn thời hạn chấp hành án

b) Khi rà soát, đề nghị giảm, miễn thời hạn chấp hành án cần chú ý:

- Về quy định thời gian: “đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách”, “đã chấp hành được một phần ba thời hạn án phạt”, “phải chấp hành được một phần tư thời hạn án phạt”, “đã chấp hành được một phần hai thời hạn hình phạt”: Thời gian đã chấp hành được tính từ ngày bắt đầu chấp hành án (tùy theo từng hình phạt) đến ngày Ủy ban nhân dân cấp xã rà roát, đề nghị (theo từng đợt)”./.