Nội dung vụ án:

        Cụ Thiều Đình Ng (chết năm 2010) và cụ Lê Thị N là vợ chồng, sinh được 05 người con là ông Thiều Đình Th, ông Thiều Ngọc T, bà Thiều Thị Ng1, ông Thiều Đình L và ông Thiều Ngọc H. Hai cụ có khối tài sản chung là khu đất tại thửa 1xx tờ bản đồ số 02 hồ sơ 299 xã Thiệu Công, huyện Thiệu Hóa. Ông Thiều Đình Th ở nhà ngói 05 gian là nhà của bố mẹ cùng trên thửa đất này. Năm 1987, UBND huyện Thiệu Yên (nay là huyện Thiệu Hóa) đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 1yy/ĐKRĐ ngày 30/3/1987 diện tích 760m² chung cả khu đất cho ông Thiều Đình Th. Trên thực tế gia đình ông T và gia đình ông Th vẫn làm nhà và ở, xây dựng nhà mới, hàng rào phân định ranh giới kể từ khi được bố mẹ cho đất đến như hiện tại. Năm 2004, ông Th đòi ông T phải trả lại phần đất gia đình ông T đang sử dụng là thửa đất 1022 theo hồ sơ địa chính năm 2005 diện tích là 355m².

        Nay, ông T yêu cầu Tòa án chia thừa kế theo pháp luật phần di sản của cụ Ng trong khối tài sản chung với cụ N là thửa đất 1022 và thửa đất 451 theo hồ sơ địa chính năm 2005 có tổng diện tích hiện tại là 960,3m² và yêu cầu Tòa án hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 1yy/ĐKRĐ ngày 30/3/1987 do UBND huyện Thiệu Yên cấp đứng tên ông Thiều Đình Th.

        Ông Thiều Đình Th có đơn phản tố yêu cầu công nhận quyền sử dụng đất đối với toàn bộ thửa đất theo giấy chứng nhận QSD đất mà UBND huyện Thiệu Yên (nay là huyện Thiệu Hóa) đã cấp cho ông.

         Bản án sơ thẩm nhận định “…Từ những tình tiết khách quan của vụ án thấy cần áp dụng tinh thần án lệ số 03/2016 và án lệ số 40/2021 của HĐTP Tòa án tối cao để căn cứ xác định khi còn sống cụ Ng, cụ N đã tặng cho ông Th, ông T thửa đất số 195 tờ BĐ số 05 xã Thiệu Viên thiết lập năm 1985. Vị trí, diện tích ranh giới không xác định cụ thể nhưng các đương sự đều thống nhất đã sử dụng đúng như hiện trạng từ khi được cho đất đến nay. Vì vậy cần công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp cho ông Th diện tích là 597,5m² và ông T là 362,8m² đúng như hiện trạng thẩm định nguồn gốc đất có từ lâu đời nên công nhận là đất ở. Phần tường, nhà tắm tạm ông Th xây dựng dưới mái ngói nhà ông T cần tháo dỡ là phù hợp.

        Từ việc xác định cụ Ng, cụ N đã tặng cho ông Th, ông T toàn bộ thửa đất số 195 tờ BĐ số 02 nên không còn là di sản thừa kế để chia theo yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, có căn cứ chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của bị đơn về công nhận quyền sử dụng hợp pháp diện tích 597,5m² cho ông Th”.   

        Tuy nhiên, Bản án sơ thẩm chấp nhận một phần đơn khởi kiện của ông Thiều Ngọc T về việc chia di sản của cụ Thiều Đình Ng và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên ông Thiều Đình Th. Chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của ông Thiều Đình Th về yêu cầu công nhận quyền sử dụng đất theo giấy chứng nhận 1yy/ĐKRĐ ngày 30/3/1987 do UBND huyện Thiệu Yên (nay là huyện Thiệu Hóa), tỉnh Thanh Hóa cấp. Công nhận ông Th được quyền sử dụng 597,5m² đất ở, các tài sản trên đất là tài sản riêng của gia đình ông Th (có sơ đồ kèm theo). Về án phí buộc ông Thiều Ngọc T phải chịu 300.000đ án phí sơ thẩm. Buộc ông Thiều Đình Th phải chịu 300.000đ án phí đối với yêu cầu phản tố được chấp nhận một phần nhưng được trừ vào số tiền tạm ứng án phí ông Th đã nộp 300.000đ ông đã nộp, ông Th đã nộp đủ án phí dân sự sơ thẩm.

        Vi phạm của bản án sơ thẩm:

        Tại phần nhận định của Bản án đã xác định cụ Ng, cụ N đã tặng cho ông Th, ông T toàn bộ thửa đất số 195 tờ BĐ số 02 nên không còn là di sản thừa kế để chia theo yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Nhưng phần quyết định Bản án lại tuyên: “Chấp nhận một phần đơn khởi kiện của ông Thiều Ngọc T về việc chia di sản của cụ Thiều Đình Ng và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên ông Thiều Đình Th” là mâu thuẫn, không đúng với nội dung của phần nhận định.   

        Trong vụ án này bị đơn là ông Thiều Đình Th có đơn phản tố yêu cầu Tòa án công nhận quyền sử dụng hợp pháp cho ông đối với toàn bộ diện tích thửa đất số 1xx, tờ bản đồ số 02, diện tích 760m² theo GCNQSDĐ số 1yy/ĐKRĐ ngày 30/3/1987 do UBND huyện Thiệu Yên (nay là huyện Thiệu Hóa), tỉnh Thanh Hóa cấp mang tên ông trong đó có phần diện tích ông T đang quản lý sử dụng là 362,8m². Tại phần quyết định bản án đã tuyên chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của ông Thiều Đình Th, công nhận ông Th được quyền sử dụng 597,5m² đất ở, các tài sản trên đất là tài sản riêng của gia đình ông Th (có sơ đồ kèm theo). Đối với phần diện tích 362,8m² đất ông T đang quản lý sử dụng thì không được Tòa án chấp nhận. Nhưng Bản án chỉ tuyên ông Th phải có nghĩa vụ chịu 300.000đ án phí sơ thẩm mà không buộc ông Th phải chịu án phí có giá ngạch đối với phần yêu cầu phản tố không được chấp nhận (giá trị quyền sử dụng đất của 362,8m² đất là 761.880.000đ) là vi phạm quy định tại khoản 5 Điều 26 Nghị quyết số 326/2016/UBNTVQH16 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, gây thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước số tiền là 34.475.000đ./.