Từ đầu năm 2024 đến nay, hầu hết các đơn vị (24/27 đơn vị) đều đảm bảo chỉ tiêu ban hành kiến nghị. VKSND tỉnh Thanh Hóa đã nhận được 58 kiến nghị của VKSND cấp huyện, trong đó: 36 kiến nghị vi phạm của Tòa án, 22 kiến nghị phòng ngừa đến các cơ quan, tổ chức. Phần lớn chất lượng kiến nghị đều đảm bảo về nội dung và hình thức, các VKSND cấp huyện đã tổng hợp được tình trạng vi phạm phổ biến để ban hành kiến nghị, được các đơn vị có liên quan tiếp thu, sửa chữa, khắc phục kịp thời.

        Tuy nhiên, vẫn còn một số đơn vị ban hành kiến nghị có thiếu sót về mặt nội dung và hình thức, cần phải rút kinh nghiệm, cụ thể như sau:

        * Về hình thức: Một số kiến nghị vi phạm pháp luật đối với Tòa án và kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật đối với cơ quan, tổ chức ban hành chưa đúng Mẫu của VKSND tối cao (Mẫu số 05/DS, 06/DS và 07/DS ban hành kèm theo Quyết định số 410/QĐ-VKSTC ngày 25/11/2021 của VKSND tối cao), như: Phần trích yếu của một số kiến nghị vi phạm và kiến nghị phòng ngừa vi phạm còn tùy tiện, chưa chính xác; phần tiêu đề của kiến nghị vi phạm không ghi rõ kiến nghị trong việc giải quyết vụ, việc dân sự hay hôn nhân gia đình; mẫu số 05/DS là kiến nghị trực tiếp với một vụ, việc cụ thể mà Tòa án có vi phạm, tuy nhiên, có kiến nghị nhiều nội dung vi phạm của Tòa án mà VKS vẫn áp dụng mẫu 05/DS là không chính xác. Đối với những kiến nghị tổng hợp vi phạm thì phải áp dụng mẫu 06/DS mới chính xác; phần nơi nhận không ghi Tòa án cấp trên trực tiếp của Tòa án bị kiến nghị  hoặc Cơ quan cấp trên trực tiếp của cơ quan, tổ chức bị kiến nghị là không đúng theo hướng dẫn của mẫu 05/DS, 06/DS và 07/DS. Đa phần, các kiến nghị phòng ngừa vi phạm đều không ghi địa chỉ của cơ quan, tổ chức bị kiến nghị theo quy định của mẫu 07/DS.

        * Về nội dung

        Đối với kiến nghị vi phạm của Tòa án: Có kiến nghị nêu nội dung về một số bản án, quyết định Tòa án không áp dụng Điều 278, Điều 280 BLTTDS năm 2015 và không nêu quyền kháng nghị, thời hạn kháng nghị của Viện kiểm sát và là vi phạm của Tòa án là chưa chính xác. Vì, kháng nghị là nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND theo quy định của pháp luật. Mặt khác, mẫu số 52 ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP ngày 13/01/2017 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về ban hành một số biểu mẫu trong giải quyết vụ việc dân sự thì mẫu bản án không quy định phải ghi căn cứ pháp luật và nêu quyền kháng nghị, thời hạn kháng nghị của Viện kiểm sát.

        Có đơn vị ban hành kiến nghị đến Chánh án TAND cùng cấp với nội dung: Tòa án không thực hiện đúng Điều 6 Quy chế phối hợp trong công tác giải quyết, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật giữa VKSND tỉnh Thanh Hóa và TAND tỉnh Thanh Hóa. Quy chế phối hợp chỉ là văn bản quy ước giữa hai cơ quan Tòa án và VKS nhằm góp phần vào việc hỗ trợ giải quyết vụ, việc được thuận lợi, nhanh chóng, không phải văn bản pháp luật. Việc Tòa án không thực hiện Quy chế phối hợp không phải là vi phạm pháp luật nên không thể kiến nghị. Vấn đề này các đơn vị nên có trao đổi trực tiếp hoặc bằng văn bản với Tòa án.

        Đối với kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức: Theo hướng dẫn của mẫu số 07/DS thì đối với nội dung của kiến nghị khắc phục, phòng ngừa vi phạm pháp luật thì VKS phải nêu được vi phạm của những cơ quan, tổ chức bị kiến nghị. Tuy nhiên, một số đơn vị ban hành kiến nghị đến các cơ quan, tổ chức mà không nêu được các cơ quan tổ chức này có vi phạm về vấn đề gì, vi phạm quy định nào của pháp luật; có đơn vị kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật đến Chủ tịch UBND huyện với  nội dung: “Nam nữ sống chung như vợ chồng, không đăng ký kết hôn là vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình” là không đúng, vì hai bên nam, nữ không tồn tại quan hệ hôn nhân, không đăng ký kết hôn mà sống chung như vợ chồng thì pháp luật không cấm và sẽ không vi phạm pháp luật (khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014); một số kiến nghị đến Chủ tịch UBND huyện có nội dung nhằm hạn chế tình trạng ly hôn. Tuy nhiên, ly hôn là một quyền nhân thân, được pháp luật bảo hộ, việc kiến nghị nhằm hạn chế tình trạng ly hôn là không đúng theo điểm e khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.

        Qua việc theo dõi, tổng hợp các kiến nghị trong quá trình thực hiện công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình cho thấy VKSND cấp huyện đã kịp thời kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm, phòng ngừa vi phạm pháp luật đến Tòa án cùng cấp và chính quyền địa phương, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Ngành, góp phần ổn định chính trị và thúc đấy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Tuy nhiên, các đơn vị cần lưu ý việc ban hành kiến nghị phải đảm bảo đúng về hình thức và nội dung, tính có căn cứ pháp luật, tránh tình trạng chạy theo chỉ tiêu mà không chú ý đến chất lượng, nội dung dẫn đến việc kiến nghị không có căn cứ pháp luật làm ảnh hưởng đến uy tín và vị thế của Ngành.

        Qua việc ban hành Thông báo rút kinh nghiệm của VKSND tỉnh góp phần nâng cao chất lượng kiến nghị trong công tác kiểm sát giải quyết các vụ, việc dân sự, hôn nhân và gia đình của các đơn vị VKSND cấp huyện./.